Anh Chu Xuân Cảnh
Tính đến nay, anh Chu Xuân Cảnh đã chụp được ảnh tư liệu nơi sinh sống và nở hoa của tất cả loài lan hài thuần chủng của Việt Nam, con số này đã lên đến gần 30 loài.
Đặc biệt, không giống như nhiều người thấy đẹp là muốn chiếm hữu làm của riêng, trong mỗi chuyến đi rừng, Cảnh chỉ chụp ảnh lan để nghiên cứu chứ không lấy một nhánh nào. Thậm chí, có những loài bị người ta khai thác cạn kiệt, anh còn mua giống mang về rừng trồng lại.
Suýt c.h.ế.t vì lan
Đang uống cà phê ở Hà Nội, Cảnh nhận được tin nhắn kèm hình ảnh từ một người em: “Hài gì đây anh?”.
Liếc qua ảnh, anh nhắn trả lời: “Úi, lạ đấy, anh chưa thấy bao giờ.” Và anh lập tức chuẩn bị lên đường, quyết định rất nhanh như thường lệ.
Đồ đạc đi rừng lúc nào cũng sẵn ở tư thế “huýt sáo là lên đường”, thế nên Cảnh lập tức đi chụp lan hài cocci nắp xanh (Paphiopedilum coccineum). “900km cả đi lẫn về”, anh cảnh báo. Tôi gật đầu bám theo.
Đường tầm lan đẹp vô cùng, một bên là con đường nhỏ quanh co uốn lượn, một bên là con suối rộng róc rách, phía xa là những dãy núi kéo dài.
Đi hết đường bằng bắt đầu lên cao, là cung đường đèo kỳ vĩ. Hết cung đường đèo là đến con đường nhỏ men theo vách núi để vào bản. Đi kịch đường mòn, chúng tôi dựng xe ở rìa đường, lấy lá cây phủ lên và bắt đầu đi bộ.
Sau khi đi bộ xuyên qua bản thì bắt đầu tới các nương ngô của đồng bào. Trời mưa nên đường vừa trơn vừa bẩn. Sau khi đi qua các nương ngô thì bắt đầu đến đoạn phải leo núi. Khu vực này rất nhiều rừng trúc và chuối.
Khi đi vào rừng chuối, chúng tôi thấy rất nhiều dấu vết để lại của lợn rừng. Anh dẫn đường nhắc mọi người để ý dưới chân, nếu thấy cái lá tươi nào úp trên mặt đất thì đừng dẫm vào vì đó là b.ẫ.y s.ậ.p dân gài b.ắ.t thú rừng.
Leo trèo mãi rồi cũng đến điểm bắt đầu có lan nở. Loài lan hài cocci nắp xanh mọc cũng không khác gì hài helen (Paphiopedilum helenae), toàn cư ngụ trên vách núi đá dựng đứng. Có những vạt rất nhiều nhưng Cảnh chỉ vươn người ra nhìn nắp đài hoặc ngẩng lên nhìn bụng hoa chứ không thể tiếp cận mà chụp ảnh được.
Lan huệ đồng
>>> Có thể bạn quan tâm: Đặc điểm nhận dạng các loài phong lan thủy tiên
May có một điểm chụp được vài bức ảnh tổng thể của vách thể hiện được một ít cây và hoa. Để chụp được những hình ảnh đó cũng khá vất vả, có những thế đứng chụp được là nhờ một cây mọc ở vách đá sau đó buộc một mớ cây giang vào thân đó để đứng lên chụp, dưới là vực. Nhiều chỗ chụp được một bức ảnh mà chỉ thiếu nước… rụng tim.
Cảnh xoay vần chụp ảnh, đo độ cao, ghi chép cả giờ chưa chán. Anh dẫn đường đi lang thang chán rồi quay lại vẫn chưa thấy xong.
Anh đùa: “Có mỗi một khóm lan mà cứ xoay mòng mòng ra chụp. Chụp bốn phương tám hướng vẫn không thấy dừng”. Đang loay hoay chụp, Cảnh phát hiện ngay sau lưng có con r.ắ.n l.ụ.c đ.ự.c. Giật mình vì đây là một trong những loài rắn c.ự.c đ.ộ.c, nó mà b.ổ cho một n.h.á.t thì chỉ có nước ở lại với rừng xanh.
Với đa số loài r.ắ.n, khi thấy động, chúng thường trườn đi rất nhanh nhưng với loài này thì hoàn toàn khác, cứ thấy động là nó bò đến. Vậy là thay vì chụp lan, anh lại quay sang chụp r.ắ.n để làm tư liệu. Chụp xong mới xua nó đi để quay về với “các em lan”.
Cảnh sướng rơn người vì khu vực này có tận hai loài lan hài đặc biệt sống trên cùng một quả núi là hài mốc hồng (Paphiopedilum micranthum) và hài helen (Paphiopedilum helenae). Hài mốc hồng bắt đầu nở…
Công việc xong xuôi, chúng tôi lên đỉnh núi vừa ngắm cảnh rừng chiều vừa ăn uống, nghỉ ngơi. Ngồi trên đỉnh vừa nghỉ, vừa ăn, vừa tán chuyện thật phiêu lãng!…Ở Việt Nam hiện nay có khoảng hơn 1.400 loài lan. Lan rừng thường sống ở những vùng rừng núi cao từ 500m so với mực nước biển trở lên.
Chúng mọc cheo leo trên vách đá, ngọn cây nên để chụp được ảnh chúng, Cảnh thường phải treo mình trên vách đá, trên thân cây. Có lúc Cảnh bò từ vách núi đá bên này sang vách núi bên kia cũng chỉ để ngắm vài bông lan hài, bên dưới là vực sâu hun hút.
Rợn người! Cẩn thận lắm rồi nhưng chuyện người bị thương, máy đo độ cao, điện thoại, máy ảnh rơi, hỏng… là chuyện cơm bữa. Đốt sức, đốt thời gian, đốt tiền… nhưng tình yêu lan rừng đã tiếp thêm sức mạnh cho anh. Trong hành trình đi kiếm tìm vẻ đẹp của những nhánh lan rừng, có những lần Cảnh suýt mất mạng.
Anh nhớ lại: “Cách đây gần chục năm, trong một chuyến đi rừng, vừa ra khỏi một bụi gai, đầu tôi đội thẳng vào một mớ bùng nhùng nhộn nhạo. Giơ tay gạt xuống, tôi phát hiện đó là một tổ ong khoái rất to đang chụp gần kín đầu. Tôi chỉ còn biết gạt và chạy. Cũng may, tôi chạy được vào một hang đá tối ở gần đó.
Hoàng thảo đùi gà
>>> Đọc thêm: Hoa phong lan tím có nguồn gốc từ đâu?
Loài ong vốn kị chỗ tối nên không dám bay vào hang. Chừng vài phút sau khi đàn ong đã bay đi, tôi ra khỏi hang, ngồi nghỉ để người bạn đồng hành nhổ những cái vòi ong đang g.h.i.m khắp đầu và trên cơ thể. Hai giờ sau, cơn sốt bắt đầu hành hạ, tôi không biết gì nữa. Lúc ấy, toàn bộ phần đầu, mặt tôi sưng tấy không ai có thể nhận ra, may mà thể lực tốt nên không đến nỗi nguy hiểm tính mạng. Đúng là một lần hút c.h.ế.t vì lan!”…
