GS.TSKH Trần Duy Quý và tác giả bài viết tại Vườn lan Lâm Hải
Lý giải về độ quý hiếm của hoa lan đột biến trong tự nhiên, GS. TSKH Trần Duy Quý, Viện trưởng Viện Nghiên cứu hợp tác Khoa học Công nghệ Châu Á Thái Bình Dương, đồng thời cũng là Chủ tịch Hội Hoa lan Hà Nội cho biết: "Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen xảy ra ở cấp độ phân tử tại một điểm nào đó trên phân tử ADN và có liên quan đến sự thay đổi về số lượng, thành phần, trật tự các cặp nucleotide trong gen. Có rất nhiều kiểu biến đổi về cấu trúc gen, trong đó những biến đổi liên quan đến 1 cặp nucleotit trong gen được gọi là đột biến điểm..."
Nghệ nhân Hùng Xiếc choáng với một mầm lan có giá 10 triệu đồng
GS. Quý cũng cho biết thêm, trong tự nhiên, tất cả các gen đều có thể bị đột biến không riêng gì hoa lan nhưng với tần số rất thấp (1/1000000-1/10000). Tuy nhiên tần số đột biến có thể thay đổi tùy thuộc vào các tác nhân gây đột biến. Tác nhân gây đột biến có thể là các chất hóa học (thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ,...), các tác nhân vật lý như tia phóng xạ (Tia X, Tia α, Tia β...) hoặc các tác nhân sinh học như virus có trong cơ thể hoặc môi trường bên ngoài cơ thể. Đột biến gen có thể xảy ra ở tế bào sinh dưỡng và tế bào sinh dục.
"Đột biến là quá trình xảy ra đột ngột, riêng rẽ, ngẫu nhiên, không định hướng ở cơ thể sống trong điều kiện tự nhiên nên đa số là đột biến gen là đột biến lặn và có hại, một số ít có lợi và có ý nghĩa rất lớn đối với quá trình tiến hóa và chọn giống. Vì vậy, một giống hoa lan đột biến có được màu sắc đẹp, cấu trúc bông chặt chẽ, hương thơm quến rũ...thực sự là một báu vật trời cho. Đây là nguyên nhân chính làm cho những giống này trở nên quý giá và hấp dẫn người chơi lan", GS. Quý phân tích.
Một loài lan đột biến được người sưu tầm đặt theo tên con trai của mình
Theo dân sành chơi lan rỉ tai nhau về những vườn làn đang sở hữu nhiều loài lan đột biến hiếm có khó tìm. Chúng tôi cùng GS. Quý và một số nghệ nhân Sinh Vật Cảnh của Hà Nội đã tìm đến Vườn lan Tấn Phong (Hà Đông), Vườn lan Lâm Hải (Hải Dương). Phải tận mắt chứng kiến những mẩu "Key lan" được bảo quản cẩn thận hơn cả vàng trong phòng thí nghiệm lạnh tiêu chuẩn mới thấy hết sự trân trọng của người yêu lan. Và quả thật, khi ngắm những bông hoa lan đột biến ngay cả người ngoại đạo cũng không cầm được cảm xúc xao xuyến trước vẻ đẹp của thiên nhiên tạo vật.
"Còn gì tuyệt vời hơn đối với một người chơi lan chuyên nghiệp khi cả đời lặn lội may mắn và phúc phần quá lớn mới có duyên gặp, sở hữu được một chi lan đột biến mới tinh chưa có tên trong danh sách thực vật toàn cầu. Sở hữu hoa lan độc, lạ và gắn cho nó những cái tên của con cái mình...Những thứ đó thực sự còn quý hơn cả vàng. Đắt mấy cũng có người am hiểu tìm kiếm, sưu tầm sở hữu", anh Nguyễn Huy Tấn, chủ nhà Vườn Hoa lan Tấn Phong chia sẻ.
